Hayvancılık

Tarım sektörü gelirlerinde önemli paya sahip olan hayvancılık faaliyetlerinde daha çok büyükbaş hayvan yetiştiriciliği yapılmaktadır. Bunu küçükbaş ve kümes hayvanı yetiştiriciliği izlemektedir. Flora bakımından zengin yörelerde ise arıcılık yapılmaktadır.

 

İlçe Adı	Hayvanın Cinsi ve Sayısı
	Sığır	Manda	Koyun	Keçi	Kanatlı
Merkez	39860	550	80000	7000	41 000
Ağın	1 150		4000	500	2600
Alacakaya	2780		3000	400	4400
Ancak	6980		3000	11 000	8500
Baskil	5125		8000	650	9500
Karakocan	18790	90	34000	4350	10300
Keban	1 910		5500	1 100	5500
Kovancılar	20740	430	54000	20200	36000
Maden	6765		6500	3600	11 000
Palu	9955	190	12500	12700	21 500
Sivrice	6 145		28500	3200	10300
Toplam	120200	1 260	239 000	64700	160600

 

Elazığ'da hayvancılığı ıslah ve geliştirme amacına dönük suni tohumlama çalışmaları yapılmaktadır. Suni tohumlamanın götürülemediği yerlerde ise tabii tohumlama çalışmaları sürdürülmektedir.

 

BALIKÇILIK  

    

Zengin iç su potansiyeline sahip olan Elazığ'da iç su kaynaklarını korumak, stokların tahribatını önlemek, su ürünleri üretimini geliştirmek için gerekli çalışmalar yürütülmektedir. Faaliyette bulunan 12 su ürünleri üretim kooperatifinde toplam 259 ortak mevcuttur.

 

 

Elazığ ilinde DİE’nin 1997 verilerine göre toplam 123.910 büyük baş, 351.870 küçük baş ve 4.536.430 adet kanatlı mevcuttur.Bu mevcudu türler bazında ele alındığında toplam 122.920 baş sığır vardır (Tablo 1). Bu varlığın da 9.800 başı kültür ırkı, 53.270 başı kültür ırk melezi 59.850 başı ise yerli ırklardan oluşmuştur. Elazığ ili toplam sığır varlığı içerisinde kültür ırkı ve melezlerinin payı %51.31’dir. Diğer taraftan bu oran Türkiye genelinde ise %57.26 dır. Görüldüğü gibi mevcut sığır varlığının ıslahı açısından Elazığ ili Türkiye ortalamasının altında yer almaktadır. Elazığ’da mevcut sığır ırkları Esmer, Holştayn, Simental, Doğu Anadolu Kırmızısı, Yerli Kara ve bunların melezlerinden ibarettir

	Kültür ırkı	Kültür Melezi	Yerli Irk	Toplam
Elazığ	9800	53270	59850	122920
Türkiye	1 715000	4690000	4780000	11185000
Elazığ/Türkiye	0.57	1.14	1.25	1.10

 

Manda, sığıra göre daha ekstansif üretimi yapılan ve özellikle arazi şartlarına (sulu, bataklık arazi durumu) bağlı bir türdür. Son yıllarda gerek Türkiye genelinde ve gerekse Elazığ ‘da manda sayısı hızla azalmaktadır. Nitekim 1997 verilerine göre Elazığ’da 990 baş manda mevcut olup, bu sayı Türkiye toplamı için %0,51’lik bir dilimi oluşturmaktadır

 

	Toplam
Elazığ	990
Türkiye	194000
Elazığ/Türkiye	0.51

 

Elazığ’da 271.900 baş koyun ve 79.970 baş da keçi mevcuttur (Tablo 3). Mevcut koyunların hemen tamamı yerli ırklar olan Akkaraman, Morkaraman ve İvesi ırkları ile bunların karışık melezlerinden oluşmuştur. Keçi varlığı da aynı şekilde hemen tamamen kıl keçisinden ibarettir.

 

	Koyun	Keçi
Elazığ	271900	79970
Türkiye	30238000	8376000
Elazığ/Türkiye	0.90	0.95

 

Elazığ’da 1.530 at, 8.790 eşek ve 1.830 katır olmak üzere toplam 12.150 baş tek tırnaklı vardır (Tablo 4). Bu türlerde sayı her geçen gün azalmakla birlikte, halen ilin bazı yörelerinde özellikle ulaşım ve tarımdaki fonksiyonları dolayısıyla kullanılmaktadır.

	At	Eşek	Katır	Toplam
Elazığ	1530	8790	1830
Türkiye	345000	640000	142000
Elazığ/Türkiye	0.44	1.37	1.29	1.08

 

Elazığ diğer hayvan türlerindeki mevcudundan farklı olarak Türkiye içinde yaklaşık %4’lük bir pay ve 4.3 milyon broyler varlığı ile önemli bir üretim gerçekleştirmektedir (Tablo 5). Bu yüksek potansiyelde ildeki broyler üreticilerinin hemen tamamının bir şirket ile entegrasyona gitmiş olmasının ve buna bağlı olarak üretim giderlerinin rahat temininin ve pazarlama sıkıntısı olmamasının büyük payı vardır. Broyler varlığının dışında diğer kanatlı türlerinde kayda değer bir mevcuttan bahsedilemez.

 

	Yumurta Tavuğu	Broyler	Hindi	Ördek	Kaz	Toplam
Elazığ	254300	4247000	24830	5100	5200
Türkiye	61402000	104871000	5328000	1829000	1795000
Elazığ/TR	0.41	4.05	0.47	0.28	0.29	2.59

 

İlde 1997 yılı kovan sayısı 42.032 adet olup, bal üretimi 509 ve bal mumu üretimi 16 tondur (Tablo 6). Kovan sayısı bakımından Türkiye geneline göre %1.05’lik paya sahip olan ilde, bal üretimi açısından bu oranın %0.80 olması, kovan başına verimin Türkiye genelinden düşük olduğunu göstermektedir.

 

	Kovan Sayısı	Bal Üretimi	Balmumu Üretimi
Elazığ	42032	509	16
Türkiye	4002302	63319	3753
Elazığ/TR	1.05	0.80	0.43

 

HAYVANSAL ÜRÜNLER        

 

Elazığ ilinde ve Türkiye genelinde DIE’nin 1997 yılı verilerine göre türler bazında sağılan hayvan sayıları, süt üretimleri ve hayvan başına süt verimleri Tablo 7’de sunulmuştur.

 

		İnek	Manda	Koyun	Keçi	Toplam
Elazığ	A	61637	425	176684	43236
	B	57927	293	8481	3459	70160
	C	939.8	689.4	48.0	80.0	-
Türkiye	A	5594290	92210	17168690	4307190
	B	8914176	86700	826348	249302	10076526
	C	1593.4	940.2	48.1	57.9	-
Elazığ/TR	A	1.10	0.46	1.03	1.00
	B	0.65	0.34	1.03	1.39	0.70

 

A: Sağılan hayvan sayısı (baş)

B: Süt üretimi (ton)

C: Hayvan başına süt verimi (kg/yıl)

		İnek	Manda	Koyun	Keçi	Toplam
Elazığ	A	31536	99	46054	35507
	B	6143	17	876	703	7739
	C	194.8	171.7	19.0	19.8
Türkiye	A	2382346	36296	6488058	922322
	B	379540	5640	116104	15592	516876
	C	159.3	155.4	17.9	16.9
Elazığ/TR	A	1.32	0.27	0.71	3.85	1.15
	B	1.62	0.30	0.75	4.51	1.50

 

A: Kesilen hayvan sayısı (baş)

B: Et üretimi (ton)

C: Hayvan başına et verimi (kg/baş)

 

Tablonun incelenmesinden ilde toplam 70.000 ton süt üretildiği ve üretimin de yaklaşık % 82.56 sının sığır türünden elde edildiği görülmektedir. İl, Türkiye geneline göre sağılan toplam inek sayısının % 1,1 ine sahip olmasına karşın, inek sütü üretimi açısından %0.65’lik bir pay almaktadır. Bunda en önemli etken inek başına süt veriminin çok düşük olmasıdır. (İlde 939.8 kg/yıl, Türkiye’de 1593.4 kg/yıl)

 

Elazığ ve Türkiye genelinde 1997 yılında türler bazında kesilen hayvan sayıları, et üretimi ve hayvan başına et verimi Tablo 8’de verilmiştir. Tablo 8’de de görüldüğü gibi ilde toplam 7.739 ton kırmızı et üretimi gerçekleştirilmiş olup, bu üretim Türkiye genelinin %1.50’lik kısmını içermektedir. Yine aynı yıl Türkiye genelinde kırmızı et üretimi 516.876 tondur. Ancak DİE’nin bu verileri kombina, mezbaha ve kurban bayramı kesimlerini kapsamaktadır. Oysa bunların dışında çok miktarda da kaçak ve kayıt dışı kesimler mevcuttur. Nitekim DPT’nin 1997 et üretim değerlerine bakıldığında Türkiye genelinde 915.000 ton, buna karşılık DİE değerinin da 516.000 ton olduğu görülmektedir.

 

1997 yılında kesilen kayıtlı hayvanların et verimi açısından verimlilik değerleri incelendiğinde tüm türlerde hayvan başına et verimi ilde Türkiye genelinin üzerindedir. Bu da özellikle sığır besiciliğinin ilde yoğun yapılması, koyun ve keçi ırklarının da nispeten daha iyi çayır mera şartlarına sahip olmalarından ileri gelmektedir.

Elazığ’da ve Türkiye genelinde yapağı, kıl ve deri üretim miktarları Tablo 9’da özetlenmiştir. Bu tabloya göre Elazığ’da 1997 yılında 433 ton yapağı, 49 ton kıl ve 124415 adet değişik türlere ait deri üretilmiştir.

 

	Yapağı (ton)	Kıl (ton)	Deri (adet)
Elazığ	433	49	124415
Türkiye	45632	3071	10735770
Elazığ/ Türkiye	0.95	1.60	1.16

 

Elazığ’da 1997 yılında 2.172 ton yumurta ve 10.900 ton beyaz et üretilmiştir (Tablo 10). Bu üretimlerin Türkiye geneli içindeki paylarına baktığımızda yumurta da %0.29 iken bu oran beyaz ette %2.31’dir. Bu paylar da ilde beyaz et üretimi yönünde yapılan broyler yetiştiriciliğinin yumurtacı hibrit yetiştiriciliğine göre çok daha iyi durumda olduğunu göstermektedir.

 

	Yumurta (ton)	Beyaz Et (ton)
Elazığ	2172	10900
Türkiye	755584	471415
Elazığ/ Türkiye	0.29	2.31